कचरा आणि बातमी...

तब्बल सदतीस मिनिटांनंतर त्याने कानाला अडकवलेला इयरफोन काढला, आणि एक मोकळा श्वास घेतला. अशी काही असाईनमेंट असली, की त्याला जाम टेन्शन यायचं. त्यातही लंबचवडी भाषणं ऐकून त्यातून बातमी शोधायची, म्हणजे तर वार्षिक परीक्षेतला गणिताचा पेपर असल्यासारखी छाती धडधडायला लागायची. आजही तसंच झालं. राज्याच्या परिस्थितीवर साहेब आज जनतेशी संवाद साधणार आहेत, त्यावरून छानशी बातमी करा, असा आदेश त्याला व्हॉटसअप ग्रुपवर आला, आणि रस्त्यावरून चालत असतानाच तो थबकला. रस्त्याच्या पलीकडे कचऱ्याचा प्रचंड ढिगारा साचला होता. त्यावर माशा घोंघावत होत्या. थोडी दुर्गंधीही सुटली होती. पण त्याचं त्याकडे लक्षच नव्हतं. बसस्टॉपवरच्या बाकड्यावर बसून त्याने मोबाईलमधून साहेबांच्या भाषणाची लिंक उघडली, आणि इयरफोनमधून तो परिचित आवाज त्याच्या कानात घुमला. पुढची सदतीस मिनिटे तो मन लावून भाषण ऐकतच होता. नेहमीचेच शब्द, तीच वाक्यं, तोच विनवणीचा स्वर, तीच कौतुकाची झालर, सारे काही आपण याआधी कितीतरी वेळा ऐकलंय, असं त्याला सारखं वाटत होतं. तरीही संपूर्ण भाषण एकाग्रतेने ऐकून त्यानेही मनातल्या मनात जयहिंद वगैरे म्हटलं, आणि मोबाईल बंद करून खिशात ठेवला...

मग मात्र, त्याला घाम फुटला. एवढ्या लांबलचक भाषणातली बातमी आपल्याला शोधायची आहे, हे त्याला आठवलं. शिवाय, छानशी बातमी करा, असा आदेश होता, हेही आठवलं, आणि त्याच्या घशाला कोरड पडली. या भाषणात नेमकी बातमी काय, त्यात छानसं काय आणि ते कसं शोधायचं, हा प्रश्न त्याला पडला. क्षणभर मन भिरभिरलं... पुन्हा एकदा ते भाषण ऐकून पाहावं, असंही त्याला वाटलं, आणि त्याने मोबाईल काढला. सुरू केला, आणि इयरफोन कानाला लावला... पुन्हा तेच, नेहमीचेच, सवयीचे शब्द कानावर पडले. आता त्याला फक्त ते भाषण ऐकू येत होते. आसपास कुठेही त्याचे लक्ष नव्हते. रस्त्यावरून तुरळक वाहने येजा करत होती. एखाददुसरा माणूसही त्याच्याकडे विचित्रपणे पाहात पुढे जात होता. साध्या माणसांसाठी बसेस बंद असताना हा बसस्टॉपवर कशाला ताटकळतोय, असा भाव त्या नजरेत उमटायचा. पण त्याचे त्याकडे लक्ष नव्हते. त्याचे कान भाषणावर खिळले होते.
पुढची सदतीस मिनिटे गेली, आणि त्याने मोबाईल बंद केला. इयरफोन गुंडाळला, आणि खिशात ठेवून तो पुन्हा विचार करू लागला. यातून नेमकी छानशी बातमी कशी काढायची, हेच त्याला सुचत नव्हते. मुळात, या भाषणात बातमी तरी काय होती, असा प्रश्न त्याला पडला होता.
त्याने अस्वस्थपणे इकडेतिकडे पाहिले, आणि त्याची नजर समोरच्या कचऱ्याच्या ढिगाऱ्याकडे वळली. फाटके कपडे घातलेला, पाठीवर गोणपाटाची पिशवी लटकावलेला, विझलेल्या डोळ्यांचा एक माणूस हातातल्या लोखंडी सळीने कचरा इकडेतिकडे करत होता. त्या कचऱ्याच्या ढिगाऱ्यातून काहीतरी शोधत होता.
आपणही कचरावेचकच आहोत, असा विचार त्या क्षणी मनात येऊन तो स्वतःशीच खिन्नपणे हसला. आता त्याचे संपूर्ण लक्ष त्या कचरा वेचणाऱ्या माणसावर खिळले होते. बातमीचा थोडासा विसरही पडला होता.
अचानक कचरा उपसणाऱ्या त्या माणसाच्या विझलेल्या डोळ्यात एक चमक उमटली. त्याला ती लांबूनही स्पष्ट दिसली. कचऱ्याच्या ढिगाऱ्यातल्या त्या माणसाने हातातली लोखंडी सळी बाजूला ठेवली, आणि तो खाली वाकला. त्या कचऱ्यातून त्याने काहीतरी वेचलेच होते. ती विकून काहीतरी किंमत मिळेल, याचा त्याला आनंद झाला होता. त्याने ती वस्तू हातात घेतली. उलटीसुलटी करून पाहिली. त्यावर हलकेच हात फिरविला, आणि अंगावरच्या मळक्या फाटक्या शर्टाच्या टोकाने पुसून ती साफ केली. त्याच्या डोळ्यात आनंद मावत नव्हता. कुणीतरी कचऱ्यात फेकलेल्या त्या वस्तूला त्याच्या दृष्टीने किमत होती. कचरा वेचण्याच्या आजच्या कष्टाचे चीज झाले, असा विचार त्याच्या मनात उमटला होता.
याला तो स्पष्ट वाचता आला होता.
तो स्वतःशीच हसला, आणि कचरा वेचणाऱ्या त्या माणसाचे त्याने मनोमन आभार मानले. कचऱ्यातूनही काहीतरी कामाचे हाती लागते, हा मोलाचा संदेश त्याला ऐन मोक्याच्या क्षणी मिळाला होता.
दुसऱ्याच क्षणाला त्याने मोबाईल काढला, आणि बातमी लिहायला घेतली. सदतीस मिनिटांच्या भाषणातील पंधरावीस वाक्ये रंगवून रंगवून लिहून काढली, आणि त्याला छानसा मथळा देऊन त्याने व्हॉटसअपवरूनच ती बॉसच्या नंबरवर धाडली.
कचऱ्यातून किंमती काहीतरी वेचण्याच्या शिक्षणाचे चीज झाले, असे त्याला वाटले, आणि त्याची पावले पुढे पडू लागली...